تاثیر برخی ترکیبات شیمیائی بروی علائم ویروس وای سیب زمینی در گیاه توتون

توتون (nicotiana tabacum l.) گیاهی است یکساله از خانواده سولاناسه که فرآورده های آن در صنعت داروسازی و تجارت بطور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه مورد حمله بسیاری از ویروسهای بیماریزای گیاهی قرار می گیرد که ویروس وای سیب-زمینی (pvy) از مهمترین و مخربترین آن به شمار می رود، بطوریکه ارزش هر هکتار توتون آلوده به pvy حدود 11 تا 83 درصد افت می کند. به منظور بررسی راههای کنترل این بیماری، سه آزمایش مجزا شامل تیمارهای (1) دی نیترات کلسیم با پنج غلظت صفر، 20، 80 ، 160 و 320 میلی گرم بر لیتر، (2) نیترات پتاسیم با پنج غلظت صفر، 20، 40، 120 و 240 میلی گرم بر لیتر و (3) اسیدسالیسیلیک با پنج غلظت صفر، 1/0، 1، 5 و 10 میلی مولار، با چهار تکرار در شرایط گلخانه در سال 1390 به اجرا درآمد. گیاهچه های توتون پس از نشاء، بمدت یکماه تحت تیمار قرار گرفتند و سپس براساس روش وریر به ویروس آلوده شدند. یکماه پس از آلوده شدن به ویروس که اعمال تیمارها نیز ادامه داشت، برگچه های انتهائی هر بوته جهت تعیین غلظت نهائی ویروس بروش کلارک- آدامز و میزان کلروفیل a و b براساس روش آرنون، چیده شدند. نتایج نشان داد که اثر تیمارها روی غلظت نهائی ویروس و شدت علائم بیماری در سطح احتمال 5 درصد معنی دار نبود ولی روندی کاهشی داشت. در آزمایش اول، غلطت 320 میلی گرم بر لیتر دی نیترات کلسیم بیشترین اثر را بر کاهش غلظت ویروس (شدت جذب نوری برابر 959/2) و شدت علائم بیماری (نمره 3) نشان داد. بیشترین مقادیر کلروفیل a و b ( بترتیب 1175/0 و 05875/0)، سطح برگ (93/900 سانتی مترمربع) و وزن خشک و تر برگ (بترتیب 0125/2 و 755/27 گرم) نیز در این تیمار مشاهده شدند. تیمار شاهد کمترین تاثیر را بر پارامترهای فوق الذکر داشت. در آزمایش دوم، غلطت 240 میلی گرم بر لیتر نیترات پتاسیم بیشترین تاثیر را بر کاهش غلظت ویروس (شدت جذب نوری برابر 965/1) و شدت علائم بیماری ( نمره 5/3) داشت. بیشترین مقادیر کلروفیل a و b (بترتیب 10575/0 و 06375/0) ، سطح برگ (71/931 سانتی مترمربع) و وزن خشک و تر برگ (بترتیب 0525/2 و 545/25 گرم) در این تیمار مشاهده شدند. در آزمایش سوم، کمترین غلظت ویروس (شدت جذب نوری برابر با 024/1 )، بیشترین مقادیر کلروفیل a و b (149/0 و 07675/0)، سطح برگ (95/987 سانتی مترمربع) و وزن خشک و تر برگ (205/2 و 968/30 گرم) در تیمار 10 میلی مولار اسید سالیسیلیک مشاهده شدند. بنابراین استفاده از کلسیم و پتاسیم با فرمهای کلرید و سولفات در برنامه تغذیه ای توتون رقم ویرجینیا برای کاهش شدت بیماری و تراکم ویروس وای سیب زمینی (pvy) توصیه می شود.